Đột quỵ não cấp (tai biến mạch máu não) là vấn đề thời sự của các nước đang phát triển. Bởi đây là tình trạng cực kì nguy hiểm đến tính mạng người bệnh,mất chức năng hoặc chết các tế bào não, kéo theo hàng loạt biến chứng như liệt, rối loạn ngôn ngữ, mất cảm giác, trí nhớ, hôn mê và khả năng gây tử vong cao. Vậy đột quỵ não cấp phải xử trí và điều trị thế nào? Tìm hiểu ngay thông tin dưới đây bạn nhé.
Đột quỵ não cấp là gì?
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đột quỵ não được xếp vào danh sách 5 bệnh lý gây tử vong hàng đầu toàn cầu, bên cạnh các bệnh như: tim mạch, phổi tắc nghẽn mãn tính, ung thư phổi và đái tháo đường. Trong đó, đột quỵ não đứng thứ 2 về mức độ nguy hiểm và là nguyên nhân giết chết hàng triệu người mỗi năm trên toàn cầu.
Đột quỵ não cấp là gì?
Bệnh đột quỵ cấp (hay còn gọi là tai biến mạch máu não) là tình trạng các tế bào não bị tổn thương đột ngột khi mạch máu não bị tắc nghẽn hoặc giảm đi đáng kể. Vì máu không lưu thông trong hệ mạch, không cung cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng, khiến việc tưới máu não đình trệ và kết quả là các tế bào não chết đi chỉ sau vài phút.
Đột quỵ não cấp, tai biến gây ra nhiều biến chứng khó lường như hôn mê,liệt nửa người, rối loạn mọi chức năng cơ thể và thậm chí tử vong. Theo thống kê chỉ có khoảng 10% tổng số ca bệnh đột quỵ não không để lại di chứng nặng nề.
Đột quỵ não cấp là cấp cứu y tế khẩn cấp
Đột quỵ não - cấp cứu y tế khẩn cấp
Đột quỵ là một cấp cứu y tế khẩn cấp. Do đó, phát hiện sớm và xử trí kịp thời đóng vai trò cực kì quan trọng trong việc cứu sống bệnh nhân. Khi phát hiện các dấu hiệu báo động đột quỵ, bệnh nhân cần được đưa ngay tới các cơ sở y tế gần nhất sẽ giúp giảm tỷ lệ tử vong và tàn phế.
Khả năng sống sót và hạn chế di chứng của bệnh nhân là khá cao nếu được cấp cứu đúng thời điểm giờ vàng (3 - 4,5 giờ đầu) bằng các thuốc tiêu huyết khối đường tĩnh mạch, hoặc trong cửa sổ 6 giờ đầu áp dụng lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học đối với các bệnh nhân đột quỵ thiếu máu não.
Điều trị đột quỵ não cấp
Đột quỵ não có 2 thể khác nhau là xuất huyết não và thiếu máu não. Tuy nhiên, điều trị đặc hiệu cho mỗi thể khác nhau nhưng phác đồ điều trị tổng hợp chung cho cả hai thể của đột quỵ não là giống nhau:
Điều trị tổng hợp với mục đích: duy trì chức năng sống, chống phù não
Các phương pháp bao gồm: kê đầu giường cao 25- 30 độ, hạn chế kích thích, hạn chế dịch truyền, tăng thông khí, phẫu thuật giảm ép, dẫn lưu và dùng thuốc…
Bệnh nhân cần được chú ý duy trì đường máu hợp lý; lưu thông đường thở nếu người bệnh có rối loạn chức năng hô hấp. Nếu trong trường hợp thiếu oxy vùng tranh tối - tranh sáng càng rõ rệt, người bệnh cần được cho thở oxy và làm thông thoáng đường thở bằng cách hút bớt đờm dãi và chống nhiễm trùng phế quản.
Về ăn uống: nên tránh cho ăn đường miệng sau đó, phòng viêm phổi do trào ngược. Bệnh nhân cần được nuôi dưỡng qua đường sonde dạ dày bằng các chất dinh dưỡng lỏng để có đủ năng lượng cho quá trình sống, chuyển hoá và tránh các bệnh lý về sau.
Điều trị đặc hiệu: chủ yếu là với thể thiếu máu não.
Bởi nguyên nhân chính là do huyết khối tắc trong lòng mạch, ảnh hưởng tới lưu thông não. Thuốc điều trị được sử dụng là các thuốc tiêu huyết khối và dự phòng tái phát bằng các thuốc chống kết tập tiểu cầu. Các thuốc này có vai trò làm giảm kết tập tiểu cầu, làm giảm sự lan rộng của huyết khối động mạch. Thuốc tiêu biểu thường xuyên được sử dụng là aspirin.
Các thuốc bảo vệ tế bào thần kinh cũng được sử dụng với mục đích giúp đỡ chuyển hoá ở mô bị rối loạn và có nguy cơ bị rối loạn dẫn đến phá huỷ tế bào thứ phát; dùng các thuốc tăng dinh dưỡng thần kinh…
Đột quỵ não cấp cần được điều trị sớm để hạn chế di chứng và giảm nguy cơ tử vong
Xử trí tại nhà với đột quỵ não
Khi đã phát hiện bệnh nhân đột quỵ não, người thân cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đến các bệnh viện để tận dụng được thời gian vàng trong điều trị, góp phần hạn chế tỷ lệ tử vong và di chứng. Khi nghi ngờ người bệnh bị đột quỵ, cần chú ý để người bệnh không bị ngã gây chấn thương nặng hơn. Điều cần làm là nên đặt người bệnh nằm chỗ thoáng, nghiêng một bên nếu bị nôn, móc hết đờm nhớt cho bệnh nhân để tránh làm tắc nghẽn đường thở. 3 giờ đầu thời gian là vàng, vì vậy, hãy đưa ngay bệnh nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Với các khu vực miền núi, vùng sâu, hãy di chuyển bệnh nhân bằng cáng, không nên đưa bệnh nhân đến bệnh viện bằng xe máy, tránh xóc khi di chuyển khiến tình trạng nặng nề hơn. Khi di chuyển, nên để bệnh nhân trên mặt phẳng, nghiêng mặt sang một bên. Nếu bệnh viện gần nhà có đủ điều kiện chữa trị thì không nên chuyển đến viện xa, trừ khi có chỉ định của bác sĩ. Nguyên nhân là vì càng di chuyển xa càng có thể làm tình trạng đột quỵ nặng hơn.
Chú ý: Không tự ý cho uống hoặc nhỏ thuốc hạ huyết áp hay bất kỳ loại thuốc nào khác, không để nằm chờ xem bệnh nhân có khỏe lại không. Không cúng bái xoa dầu nóng, cạo gió, cắt lể,...
Hy vọng với những thông tin vừa cung cấp các phương pháp điều trị, xử trí sẽ không còn nhiều người bệnh và gia đình họ phải đối mặt với hậu quả của đột quỵ não cấp. Mong rằng chất lượng cuộc sống của người cao tuổi càng được nâng cao.
Nhận xét
Đăng nhận xét